ਅਧਿਆਇ 11 ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਅਤੇ ਰੰਗੀਨ ਸੰਸਾਰ

 

 

ਸਵਾਲ 1

ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਲੈਂਸ ਦੀ ਫੋਕਲ ਲੰਬਾਈ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਕੇ ਵੱਖਰੀਆਂ ਦੂਰੀਆਂ ਤੇ ਆਬਜੈਕਟਸ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਕਾਰਨ ਹੈ

(a) ਪ੍ਰੈਸਬੀਓਪੀਆ

(ਅ) ਰਿਹਾਇਸ਼

(c) ਨੇੜੇ - ਨਜ਼ਰ

(d) ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ

ਜਵਾਬ:

(ਅ) ਰਿਹਾਇਸ਼

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2

ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਇਸ 'ਤੇ ਇਕ ਵਸਤੂ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ

(a) ਕੌਰਨੀਆ

(ਅ) ਆਈਰਿਸ

(c) ਵਿਦਿਆਰਥੀ

(ਡੀ) ਰੈਟੀਨਾ

 

ਜਵਾਬ:

(ਡੀ) ਰੈਟੀਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3

ਸਧਾਰਣ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗ ਲਈ ਵੱਖਰੀ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੂਰੀ

(a) 25 ਮੀ

(ਅ) 2.5 ਸੈ

(c) 25 ਸੈ

(ਡੀ) 2.5 ਮੀ

ਜਵਾਬ:

(c) 25 ਸੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4

ਅੱਖ ਦੇ ਲੈਂਜ਼ ਦੀ ਫੋਕਲ ਲੰਬਾਈ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

(a) ਵਿਦਿਆਰਥੀ

(ਅ) ਰੇਟਿਨਾ

(c) ਸਿਲਿਰੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ

(ਡੀ) ਆਈਰਿਸ

ਜਵਾਬ:

(c) ਸਿਲਿਰੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5

ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਵਰ -5.5 ਡਾਇਪਟਰਾਂ ਦੇ ਲੈਂਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਆਪਣੀ ਨੇੜਲੇ ਨਜ਼ਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਉਸਨੂੰ +1.5 ਡਾਇਓਪਟਰ ਦੀ ਪਾਵਰ ਦੀ ਇਕ ਲੈਂਜ਼ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ. ਦੂਰ ਦਰਸ਼ਨ, ਅਤੇ (ii) ਦਰਸ਼ਣ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਨਜ ਦੀ ਫੋਕਲ ਲੰਬਾਈ ਕਿੰਨੀ ਹੈ?

 ਹੱਲ:

(i) ਲੈਂਜ਼ ਦੇ ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇ ਭਾਗ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਪੀ 1 = -5.5 ਡੀ

Part ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਫੋਕਲ ਲੰਬਾਈ, f1 = = m = -0.182 ਮੀਟਰ = -18.2 ਸੈਮੀ

(ii) ਨੇੜਲੇ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ,

 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ.

ਇਕ ਮਿੱਓਪਿਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਦੂਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਅੱਖ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ 80 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ. ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਂਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਕੀ ਹੈ?

ਦਾ ਹੱਲ:

ਉਪਚਾਰੀ ਲੈਂਜ਼ ਨੂੰ ਅਨੰਤ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਬਿੰਦੂ ਤੇ ਦਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ.

ਇਸ ਲਈ, ਅਨੰਤ ਦੇ ਵਸਤੂ ਲਈ, ਯੂ = ∞

ਖਰਾਬ ਅੱਖ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਦੂਰੀ, ν = - 80 ਸੈ

 

ਨਾਕਾਰਾਤਮਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਪਚਾਰੀ ਲੈਂਜ਼ ਇਕ ਅਵਧੀ ਦਾ ਲੈਂਸ ਹੈ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7

ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਓ ਕਿ ਹਾਈਪਰਮੇਟ੍ਰੋਪੀਆ ਕਿਵੇਂ ਸਹੀ ਹੈ. ਹਾਈਪਰਮੇਟ੍ਰੋਪਿਕ ਅੱਖ ਦਾ ਨੇੜਲਾ ਬਿੰਦੂ 1 ਮੀ. ਨੁਕਸ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਂਜ਼ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕੀ ਹੈ? ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਆਮ ਅੱਖ ਦਾ ਨੇੜਲਾ ਬਿੰਦੂ 25 ਸੈ.ਮੀ.

ਹੱਲ:

(i) ਹਾਈਪਰਮੇਟ੍ਰੋਪਿਕ ਅੱਖ ਦਾ ਨੇੜਲਾ ਬਿੰਦੂ N ਆਮ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਬਿੰਦੂ N ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹੈ.

 

(ii) ਇੱਕ ਹਾਈਪਰਮੇਟ੍ਰੋਪਿਕ ਅੱਖ ਵਿਚ, ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪੁਆਇੰਟ N 'ਤੇ ਪਈ ਨੇੜਲੀ ਵਸਤੂ ਦਾ ਚਿੱਤਰ (25 ਸੈ.ਮੀ.) ਰੇਟਿਨਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬਣਦਾ ਹੈ.

 

(iii) ਹਾਈਪਰਮੇਟ੍ਰੋਪੀਆ ਦੀ ਸੋਧ: ਕੈਨਵੈਕਸ ਲੈਂਜ਼ ਇਸ ਅੱਖ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਬਿੰਦੂ 'ਐਨ' ਤੇ ਵਸਤੂ ਦਾ ਇਕ ਵਰਚੁਅਲ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ (ਆਮ ਨੇੜੇ N 'ਤੇ ਪਿਆ ਹੈ).

 

ਦਰੁਸਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੈਂਜ਼ ਤੋਂ 25 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਰੱਖੀ ਇਕਾਈ ਨੂੰ 1 ਮੀਟਰ ਜਾਂ 100 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ' ਤੇ ਇਕ ਵਰਚੁਅਲ ਚਿੱਤਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ.

ਇਸ ਲਈ, ਯੂ = - 25 ਸੈ.ਮੀ., ν = 100 ਸੈ

 

ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਕਨਵੈਕਸ ਲੈਂਜ਼ ਹੈ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8

ਇਕ ਆਮ ਅੱਖ 25 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਵੇਖ ਸਕਦੀਆਂ?

ਜਵਾਬ:

25 ਸੈਮੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ, ਸਿਲੀਰੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਲੈਂਜ਼ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਉਕਸਾ ਸਕਦੀ, ਆਬਜੈਕਟ ਨੂੰ ਰੇਟਿਨਾ' ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਇਹ ਅੱਖ ਨੂੰ ਧੁੰਦਲਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਚਿੱਤਰ ਵਿਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅੱਖ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅੱਖ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

 

 

ਜਵਾਬ:

ਇਕ ਆਮ ਅੱਖ ਦਾ ਅੱਖ ਦਾ ਪਰਦਾ ਇਕੋ ਰੇਟਿਨਾ ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੂਰੀਆਂ ਤੇ ਆਬਜੈਕਟ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਲਈ, ਅੱਖ ਵਿਚ ਚਿੱਤਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10

ਤਾਰੇ ਕਿਉਂ ਝਪਕਦੇ ਹਨ?

ਜਵਾਬ:

ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ ਕਾਰਨ ਸਿਤਾਰੇ ਚਮਕਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ. ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਰੇ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤਕ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਨਾਲ ਲੰਘਦੀ ਹੈ. ਤਾਰੇ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹਨ. ਇਸ ਲਈ, ਉਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਬਿੰਦੂ ਸਰੋਤ ਹਨ. ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਮਾਰਗ ਬਦਲਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਥਿਤੀ ਬਦਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਤਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਪਲਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ. ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਤਾਰਾ ਕਈ ਵਾਰ ਚਮਕਦਾਰ ਅਤੇ ਕਦੇ ਮੱਧਮ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਝਪਕਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11

ਦੱਸੋ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਿਤਰਦੇ?

ਜਵਾਬ:

ਗ੍ਰਹਿ ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ. ਜੇ ਕਿਸੇ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਬਿੰਦੂ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਪੁਆਇੰਟ ਆਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ valueਸਤਨ ਮੁੱਲ ਜ਼ੀਰੋ ਹੈ. ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਲਕਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਰੱਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12

ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸੂਰਜ ਲਾਲ ਕਿਉਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ?

ਜਵਾਬ:

ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦੀਆਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਇਕਸਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਨੀਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਹਰੀਜੱਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖਿਲਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਲਈ, ਸਾਡੀ ਅੱਖਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵੱਡੀ ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਕਾਰਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13

ਇਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਨੀਲੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਸਮਾਨ ਕਾਲਾ ਕਿਉਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ?

ਜਵਾਬ:

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਪਤਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਹਵਾ ਵਿਚ ਅਣੂ (ਜਾਂ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣ) ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਖਿੰਡਾਅ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ. ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਅਸਮਾਨ ਬਿਖਰਨ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿਚ ਹਨੇਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ.